ZİNCİRLEME SUÇ NEDİR?
Zincirleme suç, aynı kişiye karşı farklı zamanlarda sergilenen birden fazla hareketle bir suç işleme kararının icra edilmesi yahut aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek eylemle işlenmesi durumudur. Suçun zincirleme şeklinde işlenmesi durumunda, faile tek ceza verilir. Ancak, hükmedilecek ceza dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır.
Bir kişiye karşı farklı zamanlarda aynı suçun işlenmesi halinde suç nedeniyle tek ceza verilecek, ancak hükmolunan ceza belli oranda arttırılacaktır. Aynı suçun birden fazla kişiye karşı tek fiille işlenmesi durumunda ise fail tek bir suç nedeniyle cezalandırılır ve cezası dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılır. Ayrıca yargı kararları gereğince zincirleme suç oluşturan fiillerden bir kısmı tamamlanmış, bir kısmı teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, işlenen suçların isimleri değişmediği sürece, aynı suç olarak kabul edilecektir.
Kural olarak failin icra ettiği fiil kadar suç meydana geldiği, işlenen suç sayısı kadar da ceza verilmesi gerektiği kabul edilmektedir. Ancak, ceza hukukunda zincirleme suç uygulaması bu kuralın istisnalarından birisini oluşturur. Zincirleme suç hükümleri uygulandığından failin eylemleri toplanmakta ve tüm eylemler tek suç haline gelmektedir. Ceza hukukunda bu duruma ‘suçların içtimaı’ yani suçların toplanması denilmektedir.
Suç kastından daha geniş bir anlamı ihtiva eden suç işleme kararı, suç kastından daha önce gelen genel bir karar ve niyeti ifade etmektedir. Önce suç işleme kararı verilmekte ve bundan sonra bu genel kararın icrası farklı zamanlardaki suçlarla gerçekleştirilmektedir. Kararın gerçekleştirilmesi için gerekli suçların her birinde ayrı suç kastları, bir başka deyişle bir suç için gerekli olan maddi ve manevi unsurlar ayrı ayrı yer almaktadır. Böylece suç işleme kararı denilen genel plan, niyet veya karar, zinciri oluşturan ve her biri birbirinden bağımsız olan suçları birbirine bağlayan ortak bir zemini oluşturur.
Zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi için ilk koşul; aynı suçun değişik zamanlarda birden fazla kere işlenmesi gerektiğidir. Failin işlediği her bir suçun niteliği farklı ise, zincirleme suç hükümlerinin uygulanması mümkün değildir. Yargıtay’ ın yerleşik uygulamasına göre; ‘Aynı suçtan anlaşılması gerekenin, aynı suç tipi olduğu’, yasada düzenlenen suçların ismi aynı ise aynı suçtan söz edileceği, suçun ismi farklı ise artık aynı suçtan bahsedilemeyeceği kabul görmektedir. Zincirleme suç oluşturan fiillerden bir kısmı tamamlanmış, bir kısmı da teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile, işlenen suçların isimleri değişmediği müddetçe, aynı suç kabul edilecektir. Zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi için ikinci koşul; işlenen suçların mağdurlarının aynı kişi olmasıdır. Mağdurların farklı olması halinde zincirleme suç hükümleri uygulanmaz.
Zincirleme suç hükümlerinin uygulanabilmesi için üçüncü koşul; işlenen bu suçların “aynı suç işleme kararı” altında işlenmesidir. Failin aynı suç işleme kararını icra edip etmediğini anlamak için suçun işlendiği zaman, yer ve failin kastı değerlendirilerek sonuca ulaşılır.
Son olarak zincirleme suçun uygulanması için tüm koşullar gerçekleşmiş olsa bile, bazı suçlarda özel yasal düzenleme olması sebebiyle zincirleme suç hükümleri uygulanmaz, fail işlediği her suç için ayrı ayrı cezalandırılır. Bahse konu suçlar; Kasten adam öldürme, Kasten yaralama, işkence ve yağma suçlarıdır.
