Uygulamada uyuşturucu maddeye ilişkin Türk Ceza Kanununda düzenlenen suçlar ile ilgili olarak; kullanmak için uyuşturucu ve uyarıcı madde bulundurma ile ticaret suçu arasındaki ayrımın yapılması oldukça önemlidir.
Failde sadece uyuşturucu madde ele geçirilmiş ve fail de uyuşturucuyu kullanmak için bulundurduğu yönünde savunmada bulunmuş ise, iki husus incelenmelidir. Birincisi ele geçirilen uyuşturucu maddenin satışına yönelik dosya kapsamında delil olup olmadığı, ikincisi, uyuşturucu miktarına göre failin uyuşturucu maddeyi kullanmak için bulundurup bulundurmadığı hususlarıdır. Failin uyuşturucu madde ticareti yaptığına ilişkin teknik ve fiziki takip, tanık beyanları, iletişimin tespiti ve benzeri somut ve yeterli hiçbir delil bulunmadığı durumlarda, uygulamada yıllık uyuşturucu madde kullanım miktarı göz önünde bulundurularak tespit edilmeye çalışılmaktadır.
Yargıtay’a göre, failin eyleminin kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçunu mu, yoksa uyuşturucu madde ticareti suçunu mu oluşturacağının belirlenmesinde etkin rol oynayan husus failin amacıdır. Uyuşturucu madde bulundurmanın kullanma amacına yönelik olup olmadığının tespit edilmesinde dikkate alınması gereken ve öğreti ile uygulamada da kabul görmüş olan bazı ölçütlerin gözetilmesi gerekmektedir.
Failin bulundurduğu uyuşturucu maddeyi başkasına satma yahut devir veya temin etme konusunda herhangi bir davranış içerisinde olup olmadığı tespit edilmelidir.
İkinci olarak uyuşturucu veya uyarıcı maddenin bulundurulduğu yer ve bulunduruluş şekline göre failin eylemi değerlendirilmelidir. Şahsi kullanımı için uyuşturucu madde bulunduran kimse, bunu her zaman kolaylıkla erişebileceği bir yerde, örneğin evinde veya işyerinde kolayda ulaşabileceği yerde bulundurmaktadır.
Failin kullanım amacı dışında uyuşturucu ve uyarıcı maddeyi bulundurduğunu gösteren hususlar ise; örneğin uyuşturucu maddenin çok sayıda ve özenli olarak hazırlanmış küçük paketler halinde bulunması, her küçük paketin içine hassas biçimde yapılan tartı sonucu aynı miktarda uyuşturucu madde konulmuş olması, uyuşturucu maddenin ele geçirildiği yer veya yakınında hassas terazi ve paketlemede kullanılan ambalaj malzemelerinin bulunması. Bu durumların varlığı halinde kullanım amacı dışında söz konusu maddelerin bulundurulduğu kabul edilir.
Değerlendirilecek bir diğer ölçüt ise failde ele geçen uyuşturucu veya uyarıcı madde miktarıdır. Yıllık kişisel kullanım için gereken miktar göz önünde bulundurulur.
Failin kişisel kullanımı için bulundurduğunun kabul edileceği miktar, kişinin fiziksel ve ruhsal yapısı ile uyuşturucu veya uyarıcı maddenin niteliği, cinsi ve kalitesi ile somut olayın özelliklerine göre farklılık gösterir.
Adli Tıp Kurumu tarafından uyuşturucu kullananların her defasında örneğin esrar maddesi için bir ila bir buçuk gram olmak üzere günde üç kez esrar tüketebilecekleri değerlendirilmektedir. Ayrıca birkaç aylık ihtiyaçlarını karşılayacak miktarda uyuşturucu maddeyi yanlarında yahut kolay ulaşabilecekleri yerde bulundurmaları da sıkça görülen bir durumdur.
Tüm bahsedilen durumların dışında olağan sayılan bir süre içerisinde kişisel olarak kullanıp tüketebilecekleri miktarın üzerinde narkotik madde bulundurulması durumunda, bulundurmanın kişisel kullanım amacına yönelik olmadığı kabul edilmeli ve fail hakkında 5237 sayılı TCK’nin 188/3 maddesi gereğince ticaret emin nakil vb. amaçlı olduğu kabul edilmeli ve uygulanmalıdır.
Uyuşturucu maddenin ticaret amacıyla bulundurulduğuna ilişkin başkaca somut delil yoksa ve failin kişisel ihtiyaç miktarı düzeyinde veya daha az miktarda uyuşturucu madde bulundurulması halinde, failin narkotik maddeyi kullanmak amacı ile taşıdığı veya bulundurduğu kabul edilmelidir.
