Kat mülkiyeti kurulması ve koşulları 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nda öngörülmüştür.
Kat mülkiyeti kurulacak ana taşınmazın tamamı kâgir yani betonarme yapıda olmalı ve bu yapının tamamlanmış olması gerekmektedir. Dolayısıyla inşaatına başlanmamış ya da inşaat halinde olan yapılarda kat mülkiyeti değil, kat irtifakı kurulabilir. Tamamlanmış ve betonarme yapıda olan bir binanın kat mülkiyetine geçirilebilmesi için binanın tamamı kat mülkiyetine özgülenmelidir. Binanın yalnızca bazı katlarında kat mülkiyeti kurulması mümkün değildir. Fakat otel, iş yeri vb. ticarethane amacıyla kullanılan binalarda kullanma açısından bütünlük arz eden binalarda birden çok kat ya da bölüm tek bir bağımsız bölüm olarak kat mülkiyetine çevrilebilir.
Kat Mülkiyeti Kanununun 10/1 maddesine göre kat mülkiyeti resmi senetle ve tapu siciline tescil ile kurulur. Resmi senet taşınmaz tek kişinin ise o kişinin, paylı mülkiyete tabi ise bütün paydaşların talebi üzerine tapu memurunca düzenlenir. Kat mülkiyeti, kat mülkiyeti kütüğüne kaydedilir. Tescil ile, her bağımsız bölüm bir taşınmaz niteliğine haiz olur.
Kat mülkiyetinin mahkeme kararıyla kurulmasında ise 634 sayılı Kanunun 10.maddesine göre, bir taşınmaz ile ilgili olarak izale-i şuyu davasında mirasçılardan ya da ortaklardan birinin talebi üzerine hakim kat mülkiyeti kurulmasına karar verebilir.
Mahkemenin böyle bir karar verebilmesi için taşınmazın kat mülkiyetine çevrilmeye elverişli olması gereklidir. Ayrıca her ne kadar kanunda hâkim karar verebilir ifadesi yer alsa da Yargıtay koşulları oluşmuşsa hâkimin karar vermekle yükümlü olduğunu ifade etmiştir.
Kat mülkiyetinin kat irtifakı ile kurulmasında ise 5912 sayılı ve 2009 tarihli Kanuna göre, arsa üstündeki inşaatın tamamlanarak iskân alınmasından sonra kat irtifakı re’sen kat mülkiyetine çevrilir. Bu geçiş arsa maliki ya da irtifak hakkı sahibi tarafından da talep edilebilir.
