Açık ceza infaz kurumu, ceza miktarının azlığı yahut belli bir kısmının kapalı ceza infaz kurumunda infaz edilmiş olması durumunda, iyi halli olan hükümlünün topluma yeniden kazandırılması ve yeniden bağ kurması için oluşturulmuştur. Açık ceza infaz kurumu çeşitli meslek ve sanatları hükümlüye öğretmeye yarayan iş atölyelerini bünyesinde barındırmaktadır.
Açık ceza infaz kurumuna geçiş şartları yönetmelik ile belirlenmiştir. Doğrudan açık ceza infaz kurumuna geçiş hakkı, hükümlünün kapalı ceza infaz kurumuna hiç girmeden aldığı cezanın miktarı yahut niteliği sebebiyle doğrudan açık ceza infaz kurumuna konularak cezasının infaz edilmesidir. Kasıtlı suçlardan 3 yıl veya daha az hapis cezasına mahkum olan hükümlüler doğrudan açık ceza infaz kurumuna geçiş hakkına sahiptir. Cezaları yüksek güvenlikli cezaevlerinde veya kapalı cezaevlerinin yüksek güvenlikli kısımlarında infaz edilen hükümlüler, toplam cezalarının üçte birini bu ceza infaz kurumunda iyi halli olarak geçirip şartlı tahliyesine 3 yıl yahut daha az süre kalınca açık ceza infaz kurumuna geçiş hakkını kazanabilirler. Taksirli suçlarda ise 5 yıl yahut altında bir cezaya mahkum olan hükümlüler doğrudan açık ceza infaz kurumuna geçiş hakkına sahiptir.
İcra İflas Kanunu’ nda düzenlenen icra ve iflas suçları sebebiyle tazyik hapsine mahkum edilenler de doğrudan açık ceza infaz kurumuna geçiş hakkına sahiptir.
Hükmedilen ceza miktarı ne olursa olsun, örgütlü suçlar, örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ve cinsel dokunulmazlığa karşı işlenen suçlarda doğrudan açık ceza infaz kurumuna geçiş hakkı yoktur.
Cezalarının toplamı 10 yıldan az olan hükümlüler, cezalarının sadece 1 ayını kapalı ceza infaz kurumunda geçirmek ve iyi halli olmak koşulu ile koşullu salıverilme süresine 7 yıl veya daha az kalması şartıyla açık ceza infaz kurumuna ayrılma hakkına sahiptirler.
Cezalarının toplamı 10 yıl veya daha fazla olan hükümlüler ise, toplam cezalarının onda birini herhangi bir ceza infaz kurumunda geçirmek, iyi halli olmak ve koşullu salıverme süresine 7 yıl veya daha az kalması şartıyla açık ceza infaz kurumuna ayrılma hakkına sahiptir.
Müebbet hapis cezasına mahkum olan hükümlü, koşullu salıverilmesine 5 yıl veya daha az bir zaman kaldığında açık ceza infaz kurumuna ayrılma hakkına sahiptir.
Nitelikli hırsızlık, uyuşturucu ticareti, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırma gibi suçlardan mahkum olan hükümlüler, koşullu salıverilmelerine 5 yıl veya daha az süre kalması durumunda açık ceza infaz kurumuna ayrılma hakkı kazanır. Ancak, nitelikli hırsızlık ve yağma suçları 671 sayılı KHK kapsamında kaldığından, bu suçlar açısından suçun işlendiği tarihe göre iki farklı uygulama yapılacaktır.
Cinsel saldırı suçu, çocukların cinsel istismarı, eşe karşı işlenen kasten öldürme veya kasten yaralama veya eziyet suçlarından mahkum olanlar, adli suçlu olan yabancı uyruklular koşullu salıverilme tarihlerine 3 yıl kala açık ceza infaz kurumuna geçebilirler. Cinsel taciz suçu açık ceza infaz kurumuna geçiş konusunda istisnai suçlardan değildir. Cinsel taciz suçu işleyenler öncelikle kapalı ceza infaz kurumuna alınacak, iyi halli oldukları ve diğer suçlarda da geçerli olan genel şartları sağladıkları tespit edildikten sonra cinsel suçlarda aranan koşullu salıverilmesine 3 yıl kalma şartı cinsel taciz suçunda aranmayacaktır.
Örgütlü tüm suçlardan; suç işlemek amacıyla örgüt kurma ve yönetme, örgüt üyeliği suçu, örgüte yardım etme suçu, örgüt adına suç işleme, örgüt propagandası yapma suçu ve benzeri suçlardan mahkum olanlar örgütten ayrıldıkları idare ve gözlem kurulu kararıyla tespit edildiği takdirde koşullu salıverilme tarihine bir yıldan az süre kalmak şartıyla açık ceza infaz kurumuna geçme hakkı kazanırlar. Birden fazla cezası infaz edilen hükümlü hakkında cezaların toplanması kararı alındığında, açık kuruma ayrılmada esas alınacak suç, koşullu salıverilme tarihine en az sürenin arandığı suçtur.
