7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile Covid-19 salgın hastalığının sosyal ve ekonomik hayat üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak maksadıyla işçi-işveren ilişkilerine yönelik birtakım tedbirler getirilmektedir.
Zorlayıcı sebep nedeniyle kısa çalışma ödeneğine başvuran işveren sayısının çok fazla olması ve bu durumun yarattığı yoğunluk nedeniyle kısa çalışma ödeneğine uygunluk tespiti yapan iş müfettişlerinin de iş yükü artmış ve gecikmeler yaşanmıştır. Uygulamadaki bu aksaklığın önüne geçilebilmesi için, 7244 sayılı torba yasa ile beraber uygunluk tespitinin akıbeti beklenmeksizin yalnızca işverenlerin beyanının esas alınması ile ve gerekli şartları taşıyan başvurucular bakımından kısa çalışma ödeneğinin alınması öngörülmüştür. Dolayısıyla kısa çalışma ödeneği kapsamındaki sigortalılara daha hızlı bir şekilde ödeme yapılmasının önü açılmıştır. Ancak önemle belirtilmelidir ki söz konusu kısa çalışma ödeneği başvurusunda iş müfettişlerinin uygunluk tespiti tamamen ortadan kaldırılmamış, yalnızca olası mağduriyetleri önlemek ve süreci hızlandırmak adına sonradan inceleme yapılması öngörülmüştür. Gerekli şartları sağlamadığı sonradan iş müfettişlerinin yapacağı inceleme ile ortaya çıkan başvurucuların reddedilmesi de söz konusu olabilecektir. İşverenlerce ibraz edilen belgelerin hatalı olması durumunda yapılacak olan fazla ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenlerden tahsil edilecektir. Bu nedenle sonradan oluşacak ihtilafların önüne geçilmesi için doğru beyanlarda bulunulması büyük önem arz etmektedir.
7244 sayılı torba yasa ile getirilen bir diğer önemli düzenleme ise işverenlere 3 ay boyunca fesih yasağının getirilmesidir. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 3 ay boyunca her türlü iş ve hizmet sözleşmeleri, 4857 sayılı İş Kanunu 25/II maddesinde ve diğer kanunlarda yer alan ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller dışında işverenlerce feshedilemeyecektir. Ayrıca Cumhurbaşkanı tarafından anılan 3 aylık sürenin 6 aya kadar uzatabileceği öngörülmüştür. Bahsi geçen düzenlemeye aykırı davranarak iş akitlerini fesheden işverenlere, işten çıkarılan her işçi başına aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezası uygulanacağı belirlenmiştir. Ayrıca yasada belirlenen süreler dahilinde yapılacak olan fesihler geçersiz sayılacaktır. Bu da işverenlerin işe iade, ihbar ve kıdem tazminatı gibi sonuçlarla karşılaşmasına neden olacaktır.
Hukuken geçerli bir ücretsiz izin uygulaması ile iş sözleşmesinin askıya alınması durumu kural olarak işverenin teklifi ve işçinin 6 iş günü içerisindeki yazılı kabulü ile karşılıklı rızaya bağlıdır. 7244 sayılı yasa ile, 3 aylık fesih yasağı süresi boyunca işverenlerin çalışanlarını tek taraflı olarak herhangi bir muvafakat şartı aranmaksızın kısmen veya tamamen ücretsiz izne çıkartabileceği düzenlenmiştir. Anılan düzenlemeye göre işverenlerin herhangi bir muvafakata tabi olmaksızın tek taraflı olarak ücretsiz izne çıkardığı çalışanlarının buna dayalı olarak iş sözleşmesini fesih hakkı da bulunmamaktadır. İşverenlerce uygulanacak olan ücretsiz izin uygulaması, işçiler aleyhinde esaslı bir değişiklik teşkil etmeyecektir.
Ücretsiz izne çıkarılan, şartları taşımadığı için kısa çalışma ödeneği yahut işsizlik ödeneği alamayan işçilere destek sağlanması öngörülmüştür. Anılan düzenleme ile işverenleri tarafından ücretsiz izne çıkartılan çalışanlar, gerekli şartları sağlayamadığı gerekçesiyle kısa çalışma ödeneğinden faydalanamayan çalışanlar ve iş akdi 15.03.2020 tarihinden sonra feshedilen ancak prim gün sayısı ile iş sözleşmesi süresi bakımından işsizlik ödeneğinden yararlanamayan çalışanlara günlük 39,24 TL tutarında ücret desteği sağlanacaktır. Söz konusu ücret desteği, feshin yasak olduğu süre ile sınırlı olarak sağlanacaktır. Yaşlılık aylığı hak sahibi olan sigortalılar ise bu düzenlemeden yararlanamayacaktır. Ancak 7244 sayılı yasanın yürürlüğe girmesinden önceki bir tarihte ücretsiz izne çıkan çalışanlar bakımından ücret desteğinden yararlanılması söz konusu değildir.
