5271 Sayılı CMK 109. Madde hükmü gereğince bir suç nedeniyle yürütülen soruşturmada tutuklama sebeplerinin varlığı halinde, tutuklama yerine adli kontrol altına alınmasına da karar verilebilir. Adli kontrol ise şüphelinin yasada öngörülen bir veya birden fazla yükümlülüğe tabi tutulmasını gerektirir. Bu yükümlülüklerden biri de ‘Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, miktarı ve bir defada veya birden çok taksitlerle ödeme süreleri, Cumhuriyet savcısının isteği üzerine hakimce belirlenecek bir güvence miktarını yatırmak.’ Şeklindedir.
CMK 109. Madde hükmü gereğince şüphelinin teminat karşılığı serbest bırakılması cumhuriyet savcısının isteğine bağlı tutulmuştur.
Şüphelinin parasal durumu göz önünde bulundurularak, tutuksuz yargılama için öngörülen teminat olan güvence bedelinin miktarı ve tek seferde yahut taksitler halinde mi ödeneceği ile ilgili belirleme hakim tarafından yapılır.
Denetimli Serbestlik ve Yardım Merkezleri ile Koruma Kurulları Yönetmeliği’nin 26. maddesinin 4. fıkrasının (a) ve (b) bentlerine göre;
‘a) Şüphelinin veya sanığın güvence yükümlülüğü karşılığında adli kontrol altına alınmasına karar verilmesi halinde; şube müdürlüğü veya büro tarafından şüpheli veya sanığa on gün içinde güvence miktarının tamamını, taksitli ise ilk taksitini maliye veznesine yatırması için bildirim yapılır. Şüpheli veya sanık, belirlenen güvenceyi maliye veznesine yatırdıktan sonra beş gün içinde makbuzu şube müdürlüğü veya büroya ibraz eder ve şube müdürlüğü veya büro, makbuzu mahkemeye gönderilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına iletir. Güvence miktarının veya taksitlerin tamamının ödenmesinden sonra defterdeki kaydını kapatarak mahkemeye iletilmek üzere Cumhuriyet başsavcılığına gönderir.
b) Güvence yükümlülüğüne dair karar, tutukluyken verilmesi ve şüpheli veya sanığın serbest bırakılmasının güvence miktarının tamamının veya ilk taksitinin yatırılması koşuluna bağlanması halinde; güvence miktarının tamamı veya ilk taksiti maliye veznesine şüpheli veya sanık adına yatırılıp makbuz Cumhuriyet başsavcılığına ibraz edilir. Güvence miktarının tamamının yatırılması durumunda evrak, şube müdürlüğü veya büroya gönderilmez. Ancak güvence miktarının takside bağlanması ve ilk taksitinin yatırılması halinde evrak, şube müdürlüğü veya büroya gönderilerek (a) bendi gereğince işlem yapılır’.
Ancak uygulamada söz konusu adli kontrol şartları gerçekleşmiş olsa bile, yasa ile öngörülen güvence bedeli yatırılması yükümlülüğüne çok az başvurulduğu görülmektedir.
